بی متال چیست؟
برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل اضافه بار از رله های حرارتی (بی متال) استفاده می شود. اساس کار این رله ها بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز به کار رفته است.
بر اثر عبور جریان از بی متال ،دو فلز گرم می شوند و طول آنها افزایش می یا بد. از آن جایی که ضریب انبساط طولی یکی از فلزات بیشتر از دیگری است. دو فلز با هم به سمت فلزی که ضریب انبساط طولی کمتری دارد خم می شود. در نتیجه مسیر عبور جریان کنتاکتها باز و مدار قطع می شود.
طرز کار بی متال
در رله های حرارتی ، سه تیغه تعبیه شده که سیم حا مل جریان چند حلقه به دور آن پیچیده می شود. در اثر عبور جریان اضا فه بار، هادی ها گرم ، حرارات به بی متال منتقل می شود و با عث خم شدن تیغه می شود. حرکت هر یک از بی متالها به اهرمی فشا ر می آورد و با جا به جا شدن اهرم، یک میکرو سوئچ که دارای کنتاکت تبدیل باز و بسته است تغییر وضعیت می دهد و مدار فرمان را قطع می کند. برای افزایش سرعت عملکرد بیمتال و جلوگیری از جرقه و سوختگی محل اتصال، از آهن‌ربا در بالا و پایین تیغهٔ دوفلزی استفاده می‌شود که نیروی مغناطیسی آن به بسته شدن سریع اتصال کمک می‌کند.
بیمتال چگونه عمل می کند؟
این تیغه ها تحت تاثیر حرارت دچار انبساط طولی شده و حالت خود را از دست می دهد این امر باعث قطع شدن کنتاکت ۹۵ – ۹۶ و همچنین باعث وصل شدن کنتاکت ۹۷ – ۹۸ می‌شود کنتاکت ۹۵ – ۹۶ در مدار استپ کنتاکتور فرمان به طور سری بسته شده است در صورت قطع شدن کنتاکت ۹۵- ۹۶ کنتاکتور از مدارخارج می شود و موتور الکتریکی خاموش می گردد بدین ترتیب از سوختن آن جلوگیری می گردد
بی متال در صورت ایجاد بار اضافه، فرمان قطع به کنتاکتور می دهد، یعنی مستقیماً مدار قدرت را قطع نمی کند ( همیشه با کنتاکتور نصب می شود)
برای کار کافیست کنتاکت بسته بی متال (NC) را که با شماره ۹۵ – ۹۶ روی بیمتال مشخص شده است با بوبین کنتاکتور سری کنیم تا در صورت بروز اضافه جریان مدار را قطع کند.
روی بیمتال پیچ تنظیمی وجود دارد که با توجه به شدت جریان موتور های الکتریکی که در روی پلاک آن مشخص شده باید آن را تنظیم نمود.
رله‌های اضافه‌بار (بیمتال) تنظیم‌پذیر هستند و می‌توان آنها را به گونه‌ای تنظیم کرد که جریان‌هایی بین ۱٫۰۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی موتورها را قطع کنند.
نکته: در صورت قرار داشتن بی متال در مدار حتماً باید از فیوز مینیاتوری هم در مدار استفاده کنیم تا آن را در مقابل جریان مغناطیسی محافظت کند زیرا بی متال فقط محافظ جریان حرارتی است.
نحوه نصب بی متال و پیچ تنظیم H-A
این شستی بر بروی برخی بیمتال ها وجود دارد که H به معنای حالت دستی و A به معنای حالت اتوماتیک می باشد همانطور که گفتیم وقتی بی متال عمل می کند کنتاکت هایش نیز تغییر وضعیت می دهند، برای بازگرداندن به حالت اولیه(نرمال) باید دکمه ریست (RESET) را فشار دهیم
حال اگر بخواهیم پس از هربار عملکرد،کنتاکت ها بی متال به صورت خود کار به حالت اولیه برگردد باید ان را روی حالت A قرار دهیم در غیر اینصورت پس ازهر بار عملکرد بیمتال باید ریست شود.
دکمه استپ (STOP) نیز روی بیمتال قرار دارد که برای آزمایش قطع مدار فرمان تعبیه شده است تا کاربران از اتصال صحیح مدار فرمان اطمینان حاصل کنند.
دکمه تست (TEST) برای تست و آزمایش صحیح کارکرد بی متال و سالم بودن یا خراب بودن آن مورد استفاده قرار میگیرد به این صورت که وقتی این دکمه را فشار دهیم باید مدار قطع شود.
ورودی سه فاز قدرت یا شاخک ها ورودی مستقیماً به زیر کنتاکتور وصل شده و خروجی بی متال به موتور وصل می شود.
